Thuốc ngủ theo toa phải được thực hiện một cách thận trọng, theo quy định của bác sĩ. Crystal Cox / Business Insider

Vấn đề về giấc ngủ là phổ biến. Theo Tổ chức Giấc ngủ Quốc gia, 30% đến 40% người trưởng thành ở Mỹ báo cáo gặp phải các triệu chứng mất ngủ và 4% người trưởng thành trên 20 tuổi sử dụng thuốc ngủ theo toa.

Nhưng bạn không nhất thiết cần một đơn thuốc. Ngoài ra còn có các loại không kê đơn. Đây là những gì bạn cần biết về cả hai loại thuốc ngủ, rủi ro, tác dụng phụ và an toàn của chúng.

Thuốc ngủ theo toa

Thuốc ngủ theo toa thường được dành cho những người bị chẩn đoán mất ngủ.

Mất ngủ được định nghĩa là khó ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc thức dậy quá sớm trong ít nhất ba đêm mỗi tuần trong khoảng thời gian ba tháng, Alex Dimitriu, người sáng lập Menlo Park Psychiatry & Sleep Medicine nói.

Dimitriu cho biết, các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng, sử dụng rượu, chất gây nghiện hoặc đau và các vấn đề y tế phải được chẩn đoán rõ ràng về chứng mất ngủ.

Nếu bạn đã giải quyết các tình trạng y tế khác có thể gây khó ngủ, nhưng vẫn thấy rằng chứng mất ngủ cản trở cuộc sống hàng ngày của bạn, một đơn thuốc hoặc thuốc ngủ không kê đơn có thể giúp bạn trở lại đúng hướng.

Thuốc ngủ theo toa, được gọi là thuốc ngủ an thần, được chia thành ba loại:

- Các chất chủ vận thụ thể melatonin, như Rozerem và Hetlioz, nhắm vào các thụ thể melatonin trong não chịu trách nhiệm cho chu kỳ đánh thức giấc ngủ của cơ thể. Những loại thuốc này hoạt động bằng cách bắt chước melatonin, một loại hormone xuất hiện tự nhiên trong khi ngủ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất chủ vận thụ thể melatonin làm giảm thời gian ngủ ở cả bệnh nhân trưởng thành và người già, với rất ít bằng chứng về tác dụng phụ vào ngày hôm sau hoặc ngừng các triệu chứng khi ngừng thuốc.

- Các thuốc benzodiazepin, như Valium và Xanax, nhắm đến một chất hóa học não gọi là axit gamma-aminobutyric (GABA) làm giảm hoạt động thần kinh, thư giãn cơ bắp và thúc đẩy giấc ngủ. Tuy nhiên, chúng không thường được kê đơn để điều trị chứng mất ngủ nữa, vì chúng không luôn hiệu quả và có thể gây hại nếu dùng lâu dài. Những loại thuốc có thể gây nghiện, Rajkumar Dasgupta, phó giáo sư y khoa lâm sàng tại Keck School of Medicine tại Đại học Nam California cho biết.

- Các loại thuốc không chứa czododepepin, chẳng hạn như Ambien hoặc Lunesta, cũng nhắm mục tiêu GABA, nhưng các loại thuốc này có thời gian bán hủy ngắn hơn so với các loại thuốc benzodiazepin, có nghĩa là chúng không tồn tại lâu trong cơ thể. Điều này dẫn đến một loại thuốc an toàn hơn với ít tác dụng phụ hơn so với các loại thuốc benzodiazepin, nhưng cũng làm cho nonbenzodiazepin kém hiệu quả hơn trong việc duy trì giấc ngủ suốt đêm.

Thuốc ngủ có an toàn không?

Thuốc ngủ hầu hết là an toàn, nhưng chúng mang một số tác dụng phụ đã biết, có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn.

Ví dụ, các loại thuốc benzodiazepin và nonbenzodiazepin có thể gây ra tình trạng uể oải vào ban ngày, có thể làm tăng nguy cơ té ngã hoặc các tai nạn khác, Dasgupta nói. Một số nonbenzodiazepine có liên quan đến các hành vi nguy hiểm và phức tạp liên quan đến giấc ngủ, chẳng hạn như mộng du và ngủ khi lái xe.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) yêu cầu cảnh báo nhãn đối với ba loại thuốc không chứa carbenzodiazepine - eszopiclone, zaleplon và zolpidem - vì "chấn thương và tử vong nghiêm trọng" do ngủ khi đi bộ khi ngủ hoặc lái xe. Theo FDA, các loại thuốc này đã được biết với 20 trường hợp tử vong được báo cáo và 46 thương tích không gây tử vong nhưng nghiêm trọng.

Nhìn chung, sự an toàn và hiệu quả của thuốc ngủ phụ thuộc rất lớn vào từng cá nhân.

"Tôi nghĩ rằng bạn phải điều chỉnh thuốc với bác sĩ theo tình huống của bạn," Dasgupta nói. "Nó thực sự chỉ phụ thuộc vào từng người, các lựa chọn và tình trạng y tế của họ."

Cách dùng thuốc ngủ an toàn

Thuốc ngủ là để bạn uống trước một đêm ngủ đủ giấc để giảm nguy cơ uể oải quá mức vào ngày hôm sau. Tuy nhiên, thuốc ngủ, khi được sử dụng không đúng cách hoặc bởi một nhóm có nguy cơ cao có thể cực kỳ nguy hiểm.

Trước khi tìm kiếm phương pháp hỗ trợ giấc ngủ, đây là những gì bạn nên biết:

- Nếu bạn trên 65 tuổi, hãy xem xét các rủi ro. Những người trên 65 tuổi nhạy cảm hơn với các tác dụng phụ của các loại thuốc benzodiazepin, có thể làm giảm khả năng nhận thức, khả năng vận động và lái xe cũng như làm tăng nguy cơ té ngã ở những người trên 65 tuổi. Nếu bạn là người lớn tuổi, bác sĩ có thể kê đơn liều thấp hơn hoặc đề nghị một loại thuốc có thời gian bán hủy ngắn hơn để giảm nguy cơ của bạn.

- Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, hãy cẩn thận hơn. Một số nghiên cứu đã tìm thấy rằng những phụ nữ mất benzodiazepin khi mang thai, đứa trẻ chưa sinh có nguy cơ bị dị tật khi sinh như tim bẩm sinh. Một số thuốc ngủ được coi là an toàn khi cho con bú, nhưng cũng có thể không, vì vậy hãy hỏi bác sĩ. Một số loại thuốc ngủ có thể làm giảm nguồn sữa hoặc có thể gây ra tác dụng phụ ở trẻ bú mẹ, như khó chịu.

- Nếu bạn bị bệnh thận hoặc gan, hãy thảo luận với bác sĩ của bạn. Bởi vì những loại thuốc này có thể được chuyển hóa ở gan hoặc thận, một số loại thuốc ngủ có thể nguy hiểm hơn đối với những người mắc bệnh thận hoặc gan. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng thuốc kháng histamine hydroxyzine là chất hỗ trợ giấc ngủ hiệu quả cho những người mắc bệnh gan, nhưng việc sử dụng một chất hỗ trợ giấc ngủ ở người bị bệnh thận hoặc gan nên được bác sĩ theo dõi.

- Đừng kết hợp thuốc ngủ với các loại thuốc khác. Các thuốc giảm đau có thể đặc biệt nguy hiểm khi kết hợp với thuốc giảm đau theo toa, chẳng hạn như opioids, vì cả hai loại thuốc này đều khiến bạn khó thở hoặc khiến bạn ngừng thở.

- Đừng kết hợp thuốc ngủ với rượu. Điều này có thể làm tăng nguy cơ của các hành vi ngủ bất thường, như mộng du, Dasgupta nói. Hơn nữa, rượu cũng có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, và khi kết hợp với thuốc ngủ, tác dụng an thần đó được tăng cường. Đây là một vấn đề, bởi vì cả hai loại làm suy yếu hệ thống thần kinh trung ương, làm chậm nhịp tim và hệ hô hấp của bạn, và làm cho nó khó thở hơn.

- Theo chỉ dẫn. Có thể dùng quá liều trên các phương pháp hỗ trợ giấc ngủ, vì vậy chỉ sử dụng chúng theo chỉ dẫn. Theo báo cáo năm 2018 từ Trung tâm thống kê y tế quốc gia của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh, opioids và benzodiazepine là hai loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất trong các trường hợp tử vong do quá liều.

Tác dụng phụ thường gặp của thuốc ngủ bao gồm đau đầu, buồn ngủ kéo dài, vấn đề về trí nhớ và chóng mặt.

Nếu bạn nhận thấy những tác dụng phụ này, hoặc những rủi ro nghiêm trọng hơn như mộng du hoặc uể oải vào ngày hôm sau ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của bạn, Dasgupta khuyên bạn nên ngừng thuốc và tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.

Thuốc ngủ không kê đơn an toàn hơn, nhưng cũng có rủi ro

Chỉ vì một viên thuốc ngủ không kê đơn không có nghĩa là nó an toàn, Dasgupta nói. Cũng như các loại thuốc hỗ trợ giấc ngủ theo toa, các yếu tố như tình trạng y tế, các loại thuốc khác mà bạn đang sử dụng và các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn đều góp phần vào cách cơ thể bạn phản ứng với thuốc ngủ không kê đơn.

Hầu hết các loại thuốc ngủ không kê đơn, chẳng hạn như Unisom, ZzzQuil và Sleepinal, đều chứa thuốc kháng histamine, thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng dị ứng, nhưng cũng có thể gây buồn ngủ. Histamine được sản xuất trong não và đóng vai trò giúp bạn tỉnh táo, vì vậy các loại thuốc làm gián đoạn tiếp nhận histamine có thể dẫn đến buồn ngủ.

Ví dụ, thuốc kháng histamine Benadryl có chứa một thành phần gọi là diphenhydramine. Sử dụng lâu dài diphenhydramine đã được tìm thấy để tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Hơn nữa, cũng giống như với các loại thuốc ngủ theo toa, bạn cũng có thể trở nên phụ thuộc vào thuốc ngủ không kê đơn, như Benadryl hoặc Unisom, Dasgupta nói.

Các chất bổ sung thảo dược như rễ Valerian, hoa cúc, và melatonin cũng có thể giúp ngủ ngon, mặc dù chúng không được quy định và cũng không được FDA chấp thuận.

Lựa chọn an toàn nhất để điều trị chứng mất ngủ không phải là thuốc, mà là một loại trị liệu được gọi là liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), David Cutler, MD, một bác sĩ y học gia đình tại Trung tâm Y tế của Providence Saint John nói.

CBT giúp bạn thay đổi suy nghĩ và hành vi có thể góp phần gây ra các vấn đề về giấc ngủ của bạn và nó không đi kèm với các tác dụng phụ phổ biến của thuốc ngủ, như lảo đảo hoặc hành vi ngủ bất thường. Các nghiên cứu cho thấy CBT làm giảm các triệu chứng mất ngủ và giúp bệnh nhân khắc phục các nguyên nhân cơ bản của vấn đề giấc ngủ.

"Tâm trí rất mạnh mẽ," Cutler nói. "Rất nhiều trong số đó thực sự quay trở lại với liệu pháp hành vi nhận thức và sử dụng sức mạnh của tâm trí để giúp bạn trở thành một người ngủ ngon hơn."